Jabłonie Owoce miękkie Owoce pestkowe

Najważniejsi wrogowie naturalni szkodników w sadach – część 3. Muchówki i sieciarki

Larwa muchówki bzygowatej
Larwa muchówki bzygowatej w kolonii mszycy przytuliowo- wiśniowej

Muchówki bzygowate (Syrphidae) zwykle o czarno-żółtym ubarwieniu, przypominającym ubarwienie osy. Owady te potrafią zawisać w powietrzu. Dorosłe osobniki odżywiają się nektarem i pyłkiem kwiatowym wielu roślin, szczególnie z rodziny selerowatych (baldaszkowatych). Larwy niektórych gatunków bzygowatych są drapieżne i odżywiają się mszycami, niekiedy także wciornastkami i miodówkami. Larwy poruszają się w bardzo charakterystyczny sposób. Unoszą przednią część ciała do góry, a następnie ją opuszczają i dotykają podłoża aż do momentu odnalezienia ofiary, którą chwytają hakami gębowymi. W zależności od gatunku są zwykle koloru żółtego, zielonego lub brązowego, długości do 1 cm. Nie posiadają puszki głowowej i są beznogie.

Muchówka z rodz. bzygowatych
Muchówka z rodz. bzygowatych składająca jaja

Warto wiedzieć, że…

Muchówki bzygowate mają trzy stadia larwalne, z których najbardziej żarłoczne jest ostatnie. Łączna liczba zjadanych mszyc w ciągu życia wynosi od 200 do 1000 sztuk. Przy licznym występowaniu redukują populację mszyc o 70 % a czasem nawet 100%.

Jedna larwa pospolitego gatunku, jakim jest bzyg prążkowany (Episyrphus balteatus) – w ciągu swojego życia niszczy około 700 sztuk larw i postaci dorosłych mszycy jabłoniowej (Aphis pomi De Geer).

Złotookowate (Chrysopidae) – owady zaliczane do sieciarek o silnie użyłkowanych skrzydłach. Charakteryzują się delikatną budową ciała o seledynowej barwie oraz dużymi, metalicznie mieniącymi się oczami. Jaja złotooków umieszczane są w charakterystyczny sposób na długich nitkach (tzw. stylikach), przyklejonych do powierzchni liści, w pobliżu kolonii szkodnika. Larwy są bardzo ruchliwe i drapieżne. Ich ciało jest wrzecionowate, barwy szaro-żółtej, z głową zaopatrzoną
w sierpowate żuwaczki. Larwy odżywiają się przede wszystkim mszycami, ale też jajami owadów oraz przędziorkami.

Larwa złotooka
Larwa złotooka
Złotook
Złotook

Warto wiedzieć, że…

Jedna larwa złotooka w ciągu dnia może zjeść ok. 50 mszyc lub 300 przędziorków.

Jajo złotooka
Jajo złotooka

Pluskwiaki różnoskrzydłe (Heteroptera) zróżnicowana grupa owadów pod względem kształtu i barwy ciała, posiadająca aparat gębowy typu kłująco-ssącego. Ciało mają owalne lub wydłużone, zazwyczaj spłaszczone grzbieto-brzusznie, długości od 0,2 do 2 cm. Są to owady o zabarwieniu najczęściej zielonym lub brązowym. Larwy są podobne do osobników dorosłych, ale mniejsze, bezskrzydłe lub z zaczątkami skrzydeł. W sadach największe znaczenie w ograniczaniu liczebności szkodników mają pluskwiaki należące do rodzin dziubałkowatych i tasznikowatych. Owady te zjadają mszyce, czerwce, przędziorki, małe gąsienice i inne drobne owady o miękkich okrywach ciała oraz ich jaja.

Warto wiedzieć, że…

Larwy dziubałeczka wielożernego zjadają dziennie 50 larw wciornastków, a dorosłe samice około 20 nimf wciornastków.

Jedna larwa tasznika jabłoniowca w ciągu całego rozwoju zjada około 140 larw miodówki jabłoniowej, 155 mszyc lub ponad 200 przędziorków.

Jedna samica dziubałka gajowego może zjadać 200 zimujących jaj przędziorka owocowca w ciągu dnia, a wiosną ponad 400 larw na dobę.

Obecność 1 dziubałka gajowego przypadająca na 50 liści jabłoni sprawia, że liczebność populacji przędziorków spada poniżej progu zagrożenia.

Muchówki rączycowate (Tachinidae) – wyglądem przypominają muchę domową, zwykle mają ok. 1,5 cm, a ich ciało jest krępe i pokryte szczecinkami. Są barwy szarej lub czarnej, a na tułowiu i odwłoku często posiadają brązowe, białe, czerwone lub pomarańczowe plamy lub przepaski. Owady dorosłe chętnie przebywają na kwiatach, gdzie odżywiają się nektarem. Spotyka się je również w miejscach występowania spadzi mszyc, która jest dla nich cennym pokarmem. Z kolei larwy rączycowatych są pasożytami gąsienic wielu szkodliwych motyli (np. kuprówki rudnicy i brudnicy nieparki), larw niektórych błonkówek, chrząszczy, komarnic, pluskwiaków różnoskrzydłych oraz muchówek.

Warto wiedzieć, że…

Muchówki rączycowate ograniczają populacje wielu szkodliwych owadów. Samice składają jaja na gospodarza lub w jego pobliżu. Ich płodność wynosi od 100 do 400 jaj na samicę. Larwy tych pasożytniczych muchówek wnikają do ciała gospodarza i żerują w jego wnętrzu, doprowadzając go do śmierci.