Naturalni wrogowie szkodników.
Integrowana Ochrona Upraw ma na celu ochronę upraw przy jednoczesnym zachowaniu bioróżnorodności. Do ograniczania liczebności szkodników w pierwszej kolejności powinny być stosowane metody niechemiczne. Ale warto dążyć do tego, żeby naturalne mechanizmy wpływania na populację szkodników były jak najsilniejsze i umożliwiały ograniczenie interwencyjnych zabiegów ochrony roślin (zarówno chemicznych, jak i biologicznych).
Naturalnym mechanizmem ochrony przed szkodnikami są powszechnie występujący w środowisku ich naturalni wrogowie, między innymi owady drapieżne. Warto je poznać, żeby później móc je zidentyfikować w naturze.
Biedronki – pożyteczni drapieżcy.
Chrząszcze biedronkowate (Coccinellidae) – należą do najbardziej efektywnych drapieżców i dlatego szereg gatunków znajduje zastosowanie w biologicznym zwalczaniu szkodników w wielu uprawach. Drapieżny tryb życia prowadzą zarówno ich larwy, jak i osobniki dorosłe. Odżywiają się głównie mszycami, tarcznikami i roztoczami. Osobników dorosłych nie sposób pomylić z innymi owadami – są to chrząszcze o czerwonych, czarnych bądź żółtych pokrywach z kontrastowym nakrapianiem. Ze względu na pożyteczną rolę tych owadów powinniśmy umieć identyfikować także ich pozostałe stadia rozwojowe, a więc jaja, larwy i poczwarki.
Biedronkowate – należą do najbardziej efektywnych drapieżców i dlatego szereg gatunków znajduje zastosowanie w biologicznym zwalczaniu mszyc w wielu uprawach. Drapieżny tryb życia prowadzą zarówno ich larwy, jak i osobniki dorosłe.
Jaja – owalne lub wrzecionowate, barwy żółtej lub pomarańczowej, składane na różnych częściach roślin w złożach po kilkadziesiąt sztuk.
Larwy – mają wyraźnie zaznaczoną głowę i są bardzo ruchliwe, gdyż posiadają trzy pary odnóży tułowiowych. Są one koloru ciemnego z przewagą niebieskiego. Na powierzchni ciała starszych larw pojawiają się różne, barwne brodawki.
Poczwarki – barwy żółto-pomarańczowej z rzędami ciemnych plamek. Pozostają na roślinie przyczepione tylnym końcem ciała do liści lub pędów.
Warto wiedzieć, że…
Jedna larwa biedronki w czasie swojego rozwoju, który trwa ok. 4 tygodni, zjada przeciętnie około 600 mszyc. Z kolei dorosłe biedronki niszczą dziennie około 50 sztuk tych szkodników. Biedronki odżywiają się również nektarem, pyłkiem kwiatowym oraz spadzią.
Biegaczowate – naturalni wrogowie szkodników.
Chrząszcze biegaczowate (Carabidae) – osiągają rozmiary od kilku mm do kilku cm. Mają doskonale rozwinięte odnóża bieżne, dzięki którym mogą szybko się poruszać. Ich wygląd jest bardzo zróżnicowany. Na powierzchni pokryw często występują bruzdy, dołki i plamy. Wiele gatunków jest ciemno ubarwionych (np. szykonie), inne z kolei mają jaskrawy kolor z metalicznym połyskiem (np. tęcznik liszkarz). Larwy biegaczowatych mają trzy pary odnóży i silne żuwaczki. Większość gatunków to drapieżcy i to zarówno w stadium larwy, jak i w postaci dorosłej. Odżywiają się m.in. gąsienicami i poczwarkami motyli, mszycami, ślimakami, skoczogonkami, jajami owadów oraz larwami chrząszczy i muchówek.
Biegaczowate ze względu na dużą żarłoczność należą do najbardziej efektywnych owadów pożytecznych.
Istotnie ograniczają liczebność wielu szkodników. Często w ciągu doby zjadają więcej niż same ważą. Owady te żyją w glebie i na jej powierzchni, a niektóre także na drzewach. Biegaczowate uznawane są za bioindykatory zmian zachodzących w środowisku na skutek działalności człowieka. Są wrażliwe na pestycydy, zwłaszcza stosowane doglebowo i dlatego w miejscach traktowanych tymi środkami ich liczebność drastycznie spada.
Tęcznik liszkarz – w ciągu kilkudziesięciu dni swojej aktywności może zniszczyć ponad 300 gąsienic motyli.
Drapieżne chrząszcze – skuteczne zwalczanie szkodników.
Chrząszcze kusakowate (Staphylinidae) – owady wielkości od kilku mm do 3 cm, o spłaszczonym ciele z charakterystycznie skróconymi skrzydłami pierwszej pary (tzw. pokrywami). Barwa ich ciała jest najczęściej ciemna. Są drapieżcami m.in. larw i poczwarek śmietek oraz innych muchówek.
Warto wiedzieć, że…
Znajdujące się w glebie poczwarki piędzika zjadane są przez przedstawiciela kusakowatych – Philonthus decorus (Grav.)
Chrząszcze omomiłkowate (Cantharidae) – mają wąskie, grzbietowo-brzusznie spłaszczone ciało i miękkie, skórzaste pokrywy skrzydłowe. Ich pożywieniem są najczęściej mszyce, ale także gąsienice oraz jaja chrząszczy, błonkówek i motyli. Omomiłki odżywiają się również pyłkiem i nektarem kwiatów.
Warto wiedzieć, że…
Omomiłkowate często spotykamy na kwiatach roślin baldaszkowatych. Zarówno ich larwy, jak i osobniki dorosłe przyczyniają się do utrzymania populacji wielu szkodliwych owadów na niskim poziomie.
