Koniec zimy i przedwiośnie to doskonały czas na lustracje w sadzie, które pozwolą nam stwierdzić potrzebę poszczególnych zabiegów do końca kwitnienia drzew. Powinniśmy przejrzeć przynajmniej kilkanaście losowo wybranych drzew na kwaterę, uwzględniając różne odmiany, warunki środowiskowe, a także wiek drzew. Szczególną uwagę zwracamy na pnie, konary, grubsze gałęzie. Sprawdzamy spękania kory, w których lubią zimować szkodniki. Przeglądamy także młodsze pędy wraz z krótkopędami. W zależności od pory roku możemy również pobierać reprezentatywne próby np. rozety liściowe, kwiatowe, liście, pędy, gałęzie i na nich oceniać liczebność szkodników.
W okresie bezlistnym szukamy form zimujących szkodników. Do przeprowadzenia dokładnej lustracji oprócz wiedzy dotyczącej szkodników potrzebne są także dodatkowe narzędzia, takie jak lupa, binokular oraz sekator.
Przędziorki i pordzewiacze
Przędziorki i pordzewiacze – to szkodniki szczególnie niebezpieczne w sadach, w których na skutek niewłaściwej ochrony została zniszczona lub mocno ograniczona populacja drapieżnego roztocza – dobroczynka gruszowca, który w sprzyjających warunkach utrzymuje liczebność tych szkodników poniżej progu zagrożenia.
Więcej o samym drapieżcy i możliwości zakupu opasek filcowych
z dobroczynkiem.
Pamiętajmy, że w roku introdukcji dobroczynka gruszowego stosujemy selektywne lub przynajmniej częściowo selektywne środki ochrony roślin.
• Przędziorek owocowiec (Panonychus ulmi Koch) – zimują jaja składane na korze gałęzi, konarów i pni. Widoczne jako charakterystyczne czerwone złoża o powierzchni nawet kilkunastu cm2.
Na 40 losowo wybranych drzewach na 1 ha przeglądamy po jednej 2-3-letniej gałęzi na obecność zimowych jaj tego szkodnika.
W przypadku zaobserwowania pojedynczych jaj lub złóż jaj o powierzchni ok. 0,5 cm raczej nie powinniśmy się niepokoić. W przypadku większych skupisk jaj zajmujących powierzchnię do 1 cm należy wykonać ponowną lustrację w fazie różowego pąka w celu oszacowania liczby osobników, które przezimowały. Z kolei silne pokrycie pędów jajami (złoża o powierzchni > 1cm) wiąże się z koniecznością zabiegów przed kwitnieniem.
• Przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae Koch) – zimują zapłodnione samice barwy karminowej pod korą drzew lub pod opadłymi liśćmi.
W fazie różowego pąka – na 40 losowo wybranych drzewach na 1 ha sadu przeglądamy po 1 rozetce liściowo-kwiatowej (razem 200 liści) na obecność form ruchomych przędziorków (konieczna dobra lupa lub binokular).
Próg zagrożenia to więcej niż 3 formy ruchome/liść (średnio)
W przypadku stwierdzenia licznej populacji przędziorka, pierwszy zabieg powinniśmy wykonać już przed kwitnieniem, a następne po przekroczeniu progu zagrożenia (zwykle w VI i VII).
- Pordzewiacz jabłoniowy (Aculus schlechtendali) – zimują samice (wrzecionowate ciało, barwy beżowej, długości ok. 0,16 mm) w spękaniach kory na krótkopędach, pod łuskami pąków.
Pordzewiacze najczęściej spotykamy w młodych nasadzeniach, szczególnie w kwaterach odmian: Jonagold, Szampion, Gala czy Golden Delicious.
Z 20 losowo wybranych drzew na powierzchni 1 ha sadu pobieramy po jednym pędzie jednorocznym.
Na każdym przeglądamy po 10 pąków (razem 200 pąków)(potrzebny binokular lub mikroskop kieszonkowy – powiększenie przynajmniej 40x)
Próg zagrożenia – średnio 20 osobników na pąk.
- Przed podjęciem decyzji o zwalczaniu przędziorków i pordzewiaczy, zawsze pamiętajmy, że warto wykonywać lustracje w sadzie na obecność tych szkodników. Zwykle nie występują one we wszystkich kwaterach, w związku z czym, jeśli zaistnieje konieczność ich zwalczania, to ewentualny negatywny wpływ akarycydów na dobroczynka gruszowca nie będzie obejmować całego sadu.
- W celu ochrony tego pożytecznego drapieżcy jeśli to możliwe rezygnujemy ze stosowania szczególnie szkodliwych dla dobroczynka pyretroidów, także w okresie wczesnowiosennym. Po przezimowaniu, samice dobroczynka stają się aktywne już w okresie pękania pąków kwiatowych lub wcześniej gdy temperatura sięga już 8 – 10oC, a po kwitnieniu jabłoni składają pierwsze jaja na dolnej stronie liści.
- Pamiętamy, że preparaty siarkowe, w tym także tzw. ciecz kalifornijska, wielokrotnie stosowane w dużych stężeniach, również ograniczają populacje pożytecznego dobroczynka.
- Ograniczamy stosowanie środków zawierających abamektynę w przypadku zwalczania przędziorków lub rezygnujemy z nich jeśli chcemy je wykorzystać do zwalczania zwójek
w sadzie.