Grzyby owadobójcze – ochrona biologiczna.

Terminem „grzyby entomopatogeniczne” określamy grzyby różnych gatunków pasożytujące na owadach i wywołujące u nich zakaźne choroby, które w konsekwencji prowadzą do ich śmierci. Cechą charakterystyczną takich chorób jest szybkie rozprzestrzenianie się w obrębie populacji danego szkodnika, ponieważ porażone owady infekują kolejne, zdrowe.

Grzyby należą do organizmów, które jako jedne z pierwszych zostały opisane, jako chorobotwórcze dla owadów i dzięki temu wykorzystane w biologicznej walce ze szkodnikami. Są one jednym z czynników biologicznej regulacji populacji owadów i innych stawonogów w środowisku naturalnym. Pierwsze badania dotyczące grzybów entomopatogenicznych miały miejsce już na początku XIX wieku. Przyrodnik Agostino Bassi zidentyfikował w 1835 roku czynnik wywołujący chorobę gąsienic jedwabników, nazwany później Beauveria bassiana. W późniejszym czasie odkryto, że grzyb jest również zdolny do infekowania innych owadów i obecnie znalazł szerokie zastosowanie w ochronie roślin. Jego zarodniki znajdują się w preparacie Naturalis^®.

Biologiczne zwalczanie szkodników w różnych fazach rozwojowych.

Naturalis^® to bioinsektycyd o szerokim spektrum zwalczania szkodników we wszystkich fazach rozwojowych. Może być stosowany w ramach EKOSCHEMATÓW Integrowana Produkcja Roślin i Biologiczna ochrona Upraw. Preparat ten do niedawna był zarejestrowany w Polsce tylko do upraw pod osłonami. Od 2022 roku ma jednak rozszerzoną rejestrację na wiele małoobszarowych upraw gruntowych m.in. kapusta głowiasta biała, kapusta głowiasta czerwona, kapusta włoska, kapusta brukselska, kapusta pekińska, kalafior, brokuł, bób, fasola szparagowa, groch zielony łuskowy, cebula, por, szpinak, rabarbar, truskawka, czereśnie, śliwy. Dzięki zastosowaniu Naturalisu®, zwalczanie mączlików, przędziorków, wciornastków, drutowców jest skuteczne i bezpieczne.

Jakie szkodniki zwalcza Naturalis^®?

Preparat stosuje się do zwalczania form dorosłych oraz w szczególności form niedojrzałych (jaja* i larwy) mączlików, wciornastków, przędziorków, drutowców oraz niektórych gatunków mszyc atakujących rośliny uprawne oraz ozdobne w polu i pod osłonami.

* wyjątkiem są jaja (np. wciornastków) złożone wewnątrz tkanki roślinnej (np. pod skórką liści), które nie zostaną zainfekowane przez Beauveria bassiana.

Naturalis^®  znajduje również zastosowanie  w ochronie upraw sadowniczych przed nasionnicami – środek działa w przypadku bezpośredniego kontaktu z ciałem muchówek ograniczając populację tego szkodnika.

Jak Naturalis^® zwalcza szkodniki?

W  przeciwieństwie do biologicznych preparatów opartych na bakteriach i wirusach, które wykazują działanie żołądkowe, środki zawierające zarodniki konidialne grzybów owadobójczych działają poprzez kontakt. Infekcja szkodników rozpoczyna się w momencie bezpośredniego kontaktu zarodników grzyba z ciałem szkodnika. Zarodniki Beauveria bassiana przylegają do oskórka owadów, kiełkują i wnikają do wnętrza ciała gospodarza. Dlatego ważne jest dokładne naniesienie preparatu na rośliny, także na spodnią stronę blaszek liściowych w miejscu żerowania m.in. mączlików czy przędziorków.

W procesie chorobowym owadów spowodowanym przez Beauveria bassiana szczep ATCC 74040 zawartym w preparacie Naturalis® można wyróżnić kilka etapów:

1. Wnikanie do ciała żywiciela, zwykle przez oskórek i jego zranienia. Do infekcji dochodzi w wyniku fizycznego kontaktu szkodnika z zarodnikiem grzyba, który w sprzyjających warunkach umiarkowanej temperatury i wysokiej wilgotności względnej kiełkuje w ciągu 6-8 godzin. Patogen wydziela na powierzchni kutikuli gospodarza m.in. trawiące enzymy. Rozpuszczony oskórek owada umożliwia kiełkowanie strzępek infekcyjnych grzybni do wnętrza ciała żywiciela.
2. Penetracja jamy ciała i narządów wewnętrznych owada przez rozwijającą się grzybnię. Strzępki grzyba wydzielają różne toksyny zakłócające przebieg procesów fizjologicznych np. linienie. Często powodują także paraliż owada wskutek czego przestaje on żerować, a w końcu nieruchomieje i przyjmuje nienaturalną pozycję ciała. Na tym etapie z części grzybni powstają zarodniki przetrwalnikowe odporne na czynniki zewnętrzne środowiska,  umożliwiające przeżycie grzybom w niekorzystnych warunkach.
3. Rozwój w organizmie owada. Uszkodzenia mechaniczne narządów owada przez rozwijającą się grzybnie są tak duże, że doprowadzają do śmierci gospodarza, w sprzyjających warunkach nawet w ciągu 24-48 godzin od infekcji.
4. Po śmierci szkodnika grzybnia przerasta jego ciało na zewnątrz i pojawiają się zarodniki – źródło infekcji kolejnych owadów.

Jak stosować Naturalis^®?

Przestrzeganie optymalnych warunków aplikowania ma zasadnicze znaczenie dla uzyskania wysokiej efektywności zwalczania szkodników.

• Ważne aby Naturalis^® stosować już przy niewielkim zasiedleniu roślin przez szkodniki (na początku ich pojawiania się), zanim będą widoczne objawy ich żerowania.
• Zabiegi należy przeprowadzać wieczorem (a nawet w nocy) lub wcześnie rano w warunkach wysokiej wilgotności powietrza. Nie stosować w pełnym nasłonecznieniu i wysokiej temperaturze (formulacja środka OD – zawiesina olejowa). Optymalne warunki dla rozwoju Beauveria bassiana to 20 do 27°C.
• W warunkach polowych warto użycie środka Naturalis^® poprzedzić uruchomieniem deszczowni. Nawet po krótkotrwałym nawadnianiu wzrośnie wilgotność, która jest warunkiem koniecznym do efektywnego działania preparatu.
• W zależności od nasilenia szkodników oraz warunków pogodowych należy powtarzać zabiegi ochronne 2 – 3 krotnie w odstępach 5 – 7 dniowych. W zależności od uprawy i zwalczanego szkodnika dawka preparatu waha się od 0,75 – 2 l/ha.
• Naturalis^® może być stosowany samodzielnie w krótkich odstępach czasu lub jednocześnie z wieloma insektycydami.
• W przypadku konieczności zastosowania środków grzybobójczych w danej uprawie należy zachować odstęp przynajmniej 2-5 dniowy pomiędzy aplikacją środka Naturalis®, a ewentualnymi zabiegami przy użyciu fungicydów.

Naturalis^® może być stosowany łącznie z wieloma środkami. W celu uniknięcia problemów należy wziąć pod uwagę zalecenia z tabeli mieszalności https://biocont.pl/wp-content/uploads/2021/01/Naturalis-tabela-mieszalnosci-i-wplyw-na-pozyteczne.pdf

Więcej o Naturalisie^® w ulotce.

Katarzyna Woszczyk – specjalista ds. biologicznej ochrony roślin, Biocont Polska

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem zapoznaj się z informacjami zamieszczonymi w etykiecie produktu. Zwróć szczególną uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie preparatu.