Wciornastek – groźny szkodnik w uprawie warzyw.
Wciornastki to coroczny problem we wszystkich rejonach uprawy warzyw. Obecnie obserwujemy wiele tych groźnych szkodników na plantacjach. Biologiczne metody doskonale sprawdzają się w ochronie przed wciornastkiem. Biologiczne środki ochrony roślin stanowią nie tylko podstawę ekologicznej ochrony warzyw, ale są również cennym uzupełnieniem chemicznej ochrony, zwłaszcza w okresie poprzedzającym zbiory.
Wciornastek tytoniowiec (Thrips tabaci) to mały owad (1mm) o wydłużonym, przecinkowatym ciele barwy żółtej, szaro-brązowej lub brunatnej. Posiada charakterystyczne skrzydła z długą strzępiną.
Larwy jasnożółte, pozbawione skrzydeł. Nimfy niewidoczne, ponieważ swój rozwój przechodzą przeważnie w ukryciu, w wierzchniej warstwie gleby.
Wciornastki to typowe polifagi a więc żerują na wielu roślinach uprawnych. W uprawach polowych zasiedlają zwykle pora, cebulę oraz kapustę, a pod osłonami paprykę, pomidora i ogórka.
Upalna i sucha pogoda sprzyja licznemu występowaniu wciornastków.
Objawy żerowania wciornastków
Dorosłe wciornastki oraz ich larwy odżywiają się zawartością komórek miękiszowych liści. W miejscach żerowania tworzą się srebrzystobiałe plamki, które stopniowo zlewają się i obejmują coraz większą powierzchnię blaszki liściowej. Najbardziej uszkodzone liście jaśnieją i zasychają.
- Warzywa cebulowe – na szczypiorze w miejscach żerowania powstają srebrzyste plamki, które z czasem zlewają się, tworząc rozległe uszkodzenia. Szczypior przebarwia się, ulega deformacji i zasycha. Na porze wciornastki żerują także głęboko pomiędzy liśćmi.
W miejscach żerowania widoczne są ciemne grudki – odchody wciornastków. - Kapusta – objawy żerowania widoczne są najpierw na zewnętrznych liściach kapusty. W późniejszym okresie szkodniki wchodzą także pomiędzy liście główki kapusty. Na uszkodzonych liściach powstają zlewające się beżowe plamy (zwykle na zewnętrznych liściach znajdujących się na wierzchołku główek kapusty) oraz charakterystyczne skorkowacenia na liściach wewnątrz główki. Poza tym na liściach zewnętrznych w sąsiedztwie plam szkodnik często pozostawia odchody w postaci czarnych kropek.
- Ogórek – uszkodzenia na kwiatach (brązowienie i opadanie płatków), zawiązkach (ordzawienia i zniekształcenia) oraz liściach (drobne, srebrzystobiałe plamki).
- Pomidor – uszkodzenia na liściach w postaci typowych drobnych, srebrzystych plamek oraz na owocach (drobne plamki i ordzawienia).
W uprawach polowych cebuli wciornastki najbardziej szkodliwe są na przełomie czerwca i lipca. Należy pamiętać, że w momencie załamywania się szczypioru możemy obserwować masowe przelatywanie wciornastków z warzyw cebulowych na kapustę. Kapusty odmian średnio wczesnych i późnych, wciornastki zwykle zaczynają zasiedlać od połowy lipca i rozwijają się na nich aż do zbioru. Rozwój szkodników może mieć miejsce także w przechowalni na zasiedlonych przez niego warzywach.
Lustracja plantacji warzyw – podstawa skutecznej ochrony.
Lustracje przeprowadzamy raz w tygodniu, a w sprzyjających dla rozwoju wciornastków warunkach tj. kiedy panuje sucha i upalna pogoda przynajmniej co 3 dni.
Szkodnik nalatuje w pierwszej kolejności na rośliny znajdujące się na obrzeżach pola i dlatego na te rośliny należy zwrócić szczególną uwagę.
Do wykrywania pierwszych osobników i śledzenia dynamiki lotu wciornastków używamy niebieskich tablic lepowych.
Próg zagrożenia to 6 – 10 osobników na 1 roślinie w okresie czerwca i lipca. Zaleca się sprawdzenie 50 roślin losowo wybranych na polu.
Biologiczna ochrona warzyw przed wciornastkiem
PREV-AM® to kompleksowy środek owadobójczy, grzybobójczy i roztoczobójczy oparty na mieszance naturalnego, tłoczonego na zimno olejku pomarańczowego (60 g/l), który działa na wiele gatunków szkodników, a także chorób.
Olejki eteryczne są to mieszaniny substancji lotnych o różnym charakterze chemicznym, odznaczające się silnym, zwykle przyjemnym zapachem. Zawarty w preparacie olejek pomarańczowy zawiera terpeny, przede wszystkim limonen, który jest bezbarwną lub jasnożółtą cieczą występującą w skórkach owoców cytrusowych. Limonen znalazł zastosowania w kosmetyce, medycynie, w przemyśle perfumeryjnym i spożywczym, a także w rolnictwie, jako ekologiczny insektycyd i fungicyd. Terpeny zawarte w olejku pomarańczowym rozpuszczają chitynę, tworzącą zewnętrzne szkielety owadów oraz ściany komórkowe wielu grzybów.
PREV-AM® do zwalczania wciornastków jest zarejestrowany w uprawach warzyw: kapusta głowiasta biała, kapusta włoska, cebula, por, bób, fasola, groch, ciecierzyca, soczewica, pomidor.
Zalecana dawka: stężenie 0,4 – 0,5 % (400 – 500 ml na 100 l wody)
Należy pamiętać, że podczas słonecznej, upalnej pogody, zawarty w preparacie olejek łatwo odparowuje i dlatego zabiegi należy wykonywać wieczorem.
Zabiegi ochronne należy rozpocząć bezpośrednio po zauważeniu pierwszych szkodników. W uprawach ekologicznych zabiegi powtarzamy w miarę potrzeby zwykle co 5 – 7 dni, zwłaszcza jeśli panuje sucha i upalna pogoda, która sprzyja gwałtownemu rozwojowi wciornastków.
Preparat nie jest niebezpieczny dla większości organizmów pożytecznych (sprawdź tabelę) . Może być stosowany w uprawach gdzie stosowane są trzmiele, ale poza okresem ich oblotu.
W zwalczaniu wciornastków doskonale sprawdzi się biologiczny środek owadobójczy Naturalis®.
Naturalis®– bioinsektycyd o szerokim spektrum zwalczania owadów we wszystkich fazach rozwojowych w uprawach w polu i pod osłonami. Za skuteczność tego biologicznego insektycydu i akarycydu odpowiada występujący w naturalnym środowisku grzyb Beauveria bassiana szczep ATCC 74040, który rozwija się na wielu gatunkach szkodników.
Zarodniki Beauveria bassiana szczep ATCC 74040 przylegają do naskórka owadów i roztoczy, kiełkują i wnikają do wnętrza ciała gospodarza. Śmierć następuje po kilku dniach w wyniku mechanicznej penetracji grzybni, która przerasta ciało szkodnika.
Infekcja szkodników przez entomopatogenicznego grzyba Beauveria bassiana szczep ATCC 74040 jest najbardziej skuteczna przy odpowiedniej temperaturze i wilgotności powietrza i wymaga bezpośredniego kontaktu zarodników grzyba z ciałem żywiciela (szkodnika).
Zabieg należy przeprowadzać wieczorem lub rano w warunkach wysokiej wilgotności powietrza. Preparat można stosować w zakresie temperatur od 10 do 35°C, ale optymalne warunki to 20 do 27°C.
Efektów działania nie należy spodziewać się natychmiast po zastosowaniu środka Naturalis®. Jeszcze raz należy podkreślić, że warunkiem skutecznego działania preparatu jest aplikacja przeprowadzona w okresie wysokiej wilgotności względnej powietrza, która umożliwia kiełkowanie zarodników entomopatogenicznego grzyba zawartego w preparacie.
Przestrzeganie optymalnych warunków aplikowania ma zasadnicze znaczenie dla uzyskania wysokiej efektywności zwalczania szkodników.
Naturalis® stosujemy już przy niewielkim zasiedleniu roślin przez szkodniki (na początku ich pojawiania się), zanim będą widoczne objawy ich żerowania. W celu poprawy dyspersji środka, warto dodać środki zwilżające w postaci adiuwantów.
Zaleca się by środek stosować wieczorem lub wcześnie rano, poza okresem lotu owadów zapylających.
Naturalis® może być stosowany w krótkich odstępach czasu, lub nawet jednocześnie z wieloma insektycydami. Jednak pewne ograniczenia w stosowaniu dotyczą jednoczesnej aplikacji z fungicydami, ponieważ Naturalis® zawiera entomopatogeniczne grzyby. Dlatego w przypadku konieczności zastosowania środków grzybobójczych w danej uprawie należy zachować odstęp przynajmniej 2-5 dniowy pomiędzy aplikacją środka Naturalis® , a ewentualnymi zabiegami przy użyciu fungicydów.
W zależności od stopnia zasiedlenia uprawy przez szkodniki i panujących warunków pogodowych zwykle przeprowadza się 3 –5 aplikacji w odstępach 5 – 7 dni.
Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 1 – 1,5 l/ha.
Zalecana ilość wody: 600 – 1000 l/ha.
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
Katarzyna Woszczyk – menedżer ds. rozwoju produktów, Biocont Polska