Strategie ochrony

Aby produkować owoce jagodowe najwyższej jakości, należy pamiętać o wielu czynnikach, które prowadzą do sukcesu. Do najważniejszych należy ochrona przed szkodnikami i chorobami. W uprawach ekologicznych lub prowadzonych z ograniczeniem zastosowania środków ochrony roślin (tzw. bez pozostałości ŚOR), prawidłowa ochrona przed patogenami i szkodnikami jest kluczem do osiągnięcia najlepszych rezultatów.

Ogólnie pojęta ochrona roślin przed czynnikami biotycznymi nie może ograniczać się tylko do zastosowania środków wyniszczających patogeny i szkodniki. Bardzo ważnymi elementami nowoczesnej ochrony roślin (również ekologicznej i zrównoważonej) są aspekty związane ze zrozumieniem mechanizmów występowania, znaczenia i rozwoju szkodników oraz chorób roślin. Rozwój chorób
i pojawianie się uszkodzeń powodowanych przez owady w dużym stopniu zależą od warunków uprawy rośliny, liczebności populacji patogenu/szkodnika oraz oporu środowiska.

W uprawie roślin należy pamiętać o podstawowych zasadach uprawy, której celem jest zapobieganie występowaniu patogenów i szkodników. Do najważniejszych zabiegów należą:

• wybór miejsca z dobrym drenażem gleby lub uprawa roślin na podniesionych zagonach, co poprawia drenaż w bezpośrednim sąsiedztwie roślin,
• wybór miejsca przewiewnego i odsłoniętego,
• unikanie nadmiernego zagęszczenia roślin, sadzenie odpowiedniej liczby roślin, usuwanie niepotrzebnych, martwych i starzejących się pędów, usuwanie chwastów – działania te pozwalają na poprawę cyrkulacji powietrza między roślinami, owocami i liśćmi roślin jagodowych, co przyspiesza ich wysychanie,
• zakładanie plantacji tylko z sadzonek kwalifikowanych, wolnych od chorób i szkodników,
• zwalczanie chwastów, które mogą być gospodarzami dla patogenów oraz szkodników roślin jagodowych,
• unikanie sadzenia roślin w sąsiedztwie roślin, które stanowią siedlisko patogenów lub szkodników.

W ochronie roślin należy stosować podstawowe zasady sanitarne, profilaktyczne i zgodne z dobrą praktyką w ochronie roślin. Takie praktyki obejmują:

• prowadzenie zabiegów sanitarnych, które polegają na usuwaniu chorych, porażonych, uszkodzonych lub obumierających fragmentów lub całych roślin, w tym owoców przejrzałych, zaschniętych liści i pędów – ma to na celu wyeliminowanie patogenów i szkodników oraz miejsc ich alternatywnego rozwoju, zimowania i infekcji pierwotnych,
• wprowadzenie lub ochrona wrogów naturalnych i mikroorganizmów, które pozostają w miejscach uprawy, zwiększając bioróżnorodność i opór środowiska w stosunku do szkodników i chorobotwórczych patogenów (np. wprowadzenie drapieżnych dobroczynkowatych w celu zwalczania przędziorków; stosowanie biologicznych czynników ochrony, selektywnych dla organizmów pożytecznych),
• dokładne pokrycia wszystkich części roślin środkiem ochrony, zastosowanie odpowiedniej ilości cieczy użytkowej i dawki preparatu, zastosowanie urządzeń do opryskiwania roślin przystosowanych do uprawy, dostosowanie odpowiedniej wielkości kropli i ciśnienia – w uprawie ekologicznej stosowane są środki o działaniu kontaktowym, dlatego bardzo ważne jest dokładne pokrycie roślin cieczą użytkową.

W ochronie roślin upraw ekologicznych istotna jest profilaktyka i ograniczenie czynników sprzyjających rozwojowi patogenów i szkodników. Do praktyk tych należą:

• uprawa odmian roślin odpornych lub mniej podatnych na choroby i szkodniki,
• unikanie nadmiernego nawożenia azotowego, ponieważ wiele patogenów, owadów i roztoczy intensywniej żeruje i rozwija się na roślinach przenawożonych tym składnikiem pokarmowym,
• stosowanie ściółkowania w uprawie truskawek, aby owoce nie miały kontaktu z glebą, co ogranicza rozwój chorób na owocach,
• szybki zbiór owoców zdrowych, nieuszkodzonych, w optymalnym terminie oraz szybkie ich schłodzenie w celu ochrony przed gniciem w okresie pozbiorczym.